Jawi

Tulisan Jawi

Tulisan Jawi (توليسن جاوي) adalah satu seni penulisan yang telah wujud berabad-abad lamanya di Nusantara. Kemunculannya berkait secara langsung dengan kedatangan agama Islam ke Nusantara. Tulisan Jawi berasal dari tulisan Arab dan merupakan huruf-huruf Arab yang dimasukkan ke dalam sistem penulisan bahasa Melayu. Tulisan Jawi adalah tulisan rasmi bagi negara Brunei dan digunakan meluas di Malaysia, Filipina dan Indonesia.

Sejarah سجاره

Tulisan Jawi adalah antara tulisan terawal yang pernah ditemui. Tulisan ini telah berkembang sejak zaman Kerajaan Islam Pasai kemudian disebarkan ke Kerajaan Melaka, Kerajaan JohorAceh pada abad ke-17. Bukti kewujudan tulisan ini di Malaysia adalah dengan terjumpanya Batu Bersurat Terengganu yang bertarikh 702H atau 1303M manakala tulisan Rumi yang paling awal ditemui adalah pada akhir kurun ke-19. Ini menunjukkan tulisan Jawi telah sampai ke negara ini lebih awal berbanding tulisan Rumi. Tulisan Jawi merupakan tulisan rasmi bagi Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu semasa penguasaan British. Kini tulisan ini digunakan dalam urusan agama Islam dan adat istiadat Melayu yang kebanyakkannya di Johor, Kedah, Kelantan, Perlis, dan Terengganu. dan juga

Pada zaman dahulu, tulisan Jawi memainkan peranan penting dalam masyarakat. Ia digunakan sebagai perantara penting dalam semua urusan pentadbiran, adat istiadat dan perdagangan. contohnya digunakan dalam perjanjian-perjanjian penting antara pihak-pihak di-Raja Melayu dengan pihak-pihak berkuasa Portugis, Belanda dan Inggeris. Selain itu, Pemasyhuran Kemerdekaan 1957 bagi negara Malaysia antara lain juga tertulis dalam abjad Jawi.

Abjad

Berikut adalah jadual bagi huruf-huruf dalam tulisan Jawi.

Nama	Bentuk huruf				Padanan Rumi
	Tunggal	Awal kata	Tengah kata	Akhir kata
alif	ﺍ			ﺎ	a
ba	ﺏ	ﺑ	ـﺒ	ـﺐ	b
ta	ﺕ	ﺗ	ـﺘ	ـﺖ	t
sa	ﺙ	ﺛ	ـﺜ	ـﺚ	s, (th)
jim	ﺝ	ﺟ	ـﺠ	ـﺞ	j
ha	ﺡ	ﺣ	ـﺤ	ـﺢ	h, (ḥ)
ca	ﭺ	ﭼ	ـﭽ	ـﭻ	c
kha	ﺥ	ﺧ	ـﺨ	ـﺦ	kh
dal	د			ـد	d
zal	ﺫ			ـذ	z, (dh)
ra	ﺭ			ـر	r
zai	ﺯ			ـز	z
sin	ﺱ	ﺳ	ـﺴ	ـﺲ	s
syin	ﺵ	ﺷ	ـﺸ	ـﺶ	sy
sad	ﺹ	ﺻ	ـﺼ	ـﺺ	s, (ṣ)
dad	ﺽ	ﺿ	ـﻀ	ـﺾ	d, (ḍ)
ta	ﻁ	ﻃ	ـﻄ	ـﻂ	t, (ṭ)
za	ﻅ	ﻇ	ـﻈ	ـﻆ	z, (ẓ)
ain	ﻉ	ﻋ	ـﻌـ	ـﻊ	awal: a, i, u; akhir: k, (‘)
ghain	ﻍ	ﻏ	ـﻐـ	ـﻎ	gh
nga	ڠ	ڠـ	ـڠـ	ـڠ	ng
fa	ﻑ	ﻓ	ـﻔ	ـﻒ	f
pa	ﭪ	ﭬ	ـﭭ	ـﭫ	p
qaf	ﻕ	ﻗ	ـﻘ	ـﻖ	k, q, (q)
kaf	ک	ﻛ	ـﻜ	ـک	k
ga	ڬ	ڬـ	ـڬـ	ـڬ	g
lam	ﻝ	ﻟ	ـﻠ	ـﻞ	l
mim	ﻡ	ﻣ	ـﻤ	ـﻢ	m
nun	ﻥ	ﻧ	ـﻨ	ﻦ	n
wau	ﻭ			ـو	w, u, o
va	ۏ			ـۏ	v
ha	ﻩ	ﻫ	ـﻬ	ﻪ	h
ya	ﻱ	ﻳ	ـﻴـ	ﻲ	y, i, e taling
ye	ى			ـى	e pepet hujung
nya	ڽ	پـ	ـپـ	ـڽ	ny
hamzah	ء			ء	awal: gugur; akhir: k, (’)
ta marbutah	ة			ـة	t, h, (ṯ)